عواملی که نتیجه آزمایشات را تحت تاثیر قرار می‌دهند

۱- سن بیماران

غلظت بسیاری از مواد در دوره های مختلف سنی تغییر می کند. تعداد گلبولهای قرمز و غلظت هموگلوبین در نوزادان در مقایسه با بالغین بالاتر است.

بعلت اینکه در نوزادان عملکرد کبد هنوز کامل نشده است غلظت بیلی روبین ( عامل زردی) در نوزادان افزایش می یابد.

فعالیت آنزیم آلکالن فسفاتاز  Alkaline Phosphatase در سنین رشد و در اثر بالا بودن فعالیت استخوان سازی از بالغین بالاتر است.

۲- جنسیت بیماران

غلظت بسیاری از مواد در بین آقایان و بانوان تفاوت قابل توجهی دارد.

غلظت آهن سرم در زنان کمتر از مردان است.

غلظت کراتی نین Creatinine که شاخصی از عملکرد کلیه هاست به توده عضلانی فرد بستگی داشته و معمولا در آقایان بیشتر است.

۳-خوردن و آشامیدن

خوردن یک غذای چرب به افزایش تری گلیسیریدهای خون منجر می شود. در عوض مصرف غذای حاوی پروتئین بالا سطح اوره و اسید اوریک را در خون افزایش مي دهد. هر چند که بدن با سيستم هاي تنظيمي خود تلاش مي نمايد تا اين مقادير را در سطح طبيعي حفظ نمايد, با اين حال نقش نوع رژيم غذايي بر نتايج آزمايشات را نمي توان ناديده گرفت.

هورمون انسولین Insulin که نقش اصلی را در تنظیم میزان قند خون ایفا می کند، به دنبال صرف غذا افزایش چشمگیری پیدا می کند.

تاثیر غذا بر مواد موجود در خون به دو عامل بستگی دارد:

۱-ترکیب غذای صرف شده

۲- زمان طی شده از صرف غذا تا هنگام نمونه گیری

بنابراین توصیه می شود که جهت اجتناب از تفسیر غلط نتایج آزمایشات نمونه گیری در حالت ناشتا صورت پذیرد.

۴- استرس

استرس های روحی و جسمی عملکرد طبیعی بدن را دستخوش تغییرات قابل ملاحظه ای می کند.

این تغییرات شامل هورمونهای مختلف، پروتئین های حامل موجود در خون مانند ترانفرین و تغییراتی که در اثر نوسانات فشار خون در بیمار ایجاد می شود را شامل است. بنابراین بیماران در هنگام نمونه گيري بايد کاملا بدون استرس و آسوده باشند و در صورت وجود استرس و اضطراب استدعا داريم که پرسنل آزمايشگاه را در جريان قرار دهند تا نمونه گيري بعد از رفع اين وضعيت ها انجام پذيرد.

۵- ورزش

در برخی موارد، نمونه گیری باید در حالت استراحت انجام شود و از گرفتن نمونه آزمایشگاهی بلافاصله پس از فعالیت شدید بدنی اجتناب گردد. ورزش شدید، ممکن است ترشح بعضی از هورمونها را تحت تاثیر قرار دهد یا ممکن است باعث دفع ادراری گلبولهای قرمز و سفيد شود. بنابراين اگر فردي هستيد که ورزش را بصورت حرفه اي و سنگين دنبال مي کنيد لازم است که هنگام پذيرش، مسئول نمونه گيري يا پذيرش را از اين موضوع آگاه نمائيد.

۶- دخانیات و مواد مخدر

مصرف سیگار و انواع دخانیات سطح اسیدهای چرب پلاسما، اپی نفرین Epinephrine آلدوسترون Aldosterone و کورتیزول Cortisol را تغییر میدهد.

مواد مخدر نیز تاثیراتی بر برخی آزمایشات دارند. هروئین باعث افزایش هورمونهای تیروئیدی می شود. مورفین فعالیت آنزیم هاي آميلاز و ليپاز را افزايش ميدهد.

چنانچه از هر کدام از مواد دخانی یا مخدر استفاده می نمائید، خواهشمند که مسئول نمونه گیری را در جریان قرار دهید.

۷- الکل

مصرف الکل باعث تغییرات بسیاری در نتایج آزمایشات و در برخی موارد خطاهای تشخیصی می شود. تاثیر الکل بر کبد باعث افزایش فعالیت آنزیم هاي کبد مي شود که آنزيم هاي آلکانن فسفاتاز، آمينوترانفرازها و گاماگلوتاميل ترانفراز را شامل مي شود.

بدیهی است که در جریان قرار دادن متصدی نمونه گیری آزمایشگاه در این خصوص می تواند نقش مهمی در اجتناب از تغییر غلط نتایج بدست آمده از آزمایشات ایفا نمايد.

۸- حاملگی

حاملگی هم باعث تغییراتی در پارامترهای آزمایشگاهی می شود. بعنوان مثال در سه ماهه سوم بارداری، حجم ادار بطور طبیعی %۲۵ زیاد می شود. دفع قند در ادرار بانوان حامله طبیعی است در حاليکه در شرايط ديگر غير طبيعي محسوب مي شود. بسيار ياز اين تغييرات در طول ۹ ماه بارداري تغيير مي کنند.

بنابراین از بانوان مراجعه کننده به آزمایشگاه پاستور استدعا داریم در صورت باردار بودن موضوع را به آزمایشگاه اطلاع داده و زمان تقریبی بارداری را هم متذکر شوند.

۹- وضعیت بدن

وضعیت بدن در حالتهای مختلف  ایستاده، خوابیده یا نشسته، بر نتایج آزمایشات اثر می گذارد. بنابراین در مورد مراجعین به آزمایشگاه، بیمار باید حدود ۱۵-۱۰ دقیقه برروی صندلی بنشیند و سپس خون گيري از وي انجام شود.

۱۰-اعمال پزشکی

بعضی از اعمال پزشکی اثرات کوتاه مدتی بر مواد موجود در گردش خون دارند. مثلا جراحی یا تزریق عضلانی باعث افزایش فعالیت آنزیم cpic میشود. معاینه پروستات باعث زیاد شدن مقدار PSA در خون میشود. تزریق خون هم مي تواند باعث افزايش غلظت برخي مواد ماننده اسيد فوليک در خون شود. در هنگام خون گيري هر گونه دستکاري پزشکي اخير را به آزمايشگاه اطلاع دهيد.

۱۱- داروها

داروها بر مکانیسم های بیوشیمی طبیعی بدن اثر میگذارند و به همین دلیل می توانند باعث تغییراتی در نتایج آزمايشات شوند. بديهي است که پزشک معالج و آزمايشگاه بايد در جريان نوع و مدت زمان مصرف داروها توسط بيمار قرار گيرند تا از تفسير غلط نتايج آزمايشات جلوگيري شود. در اين بين  اطلاع دادن مصرف قرص های ضد بارداری خوراکی توسط بانوان محترم، اهمیتی دو چندان دارد.

۱۲-جهت انجام ازمایشات عدم اعتیاد ازمصرف هرگونه مسکن ازقبیل استامینوفن- کدئین یامخدراجتناب فرمایید.

روش جمع آوری نمونه ادرار در اطفال

نمونه ادرار جهت انجام آزمایش کامل ادرار و یا انجا کشت ادرار در تشخیص عفونتهای دستگاه ادراری-تناسلی کاربرد دارد. جهت اطمینان از صحت نتایج آزمایش، ادرار نباید به میکروبهای ناحیه تناسلی، دست و ... آلوده شود.

رعایت نکات زید مارا در جهت ارائه صحیح ترین جواب آزمایش کمک خواهد نمود.

● محل خروج ادرار را با آب ولرم و صابون شستشو دهید و سپس با آب معمولی، آبکشی نموده و خشک کنید.

● کیسه ادراری متناسب با جنس کودک را که از طرف آزمایشگاه در اختیار شما قرار داده شده، باز کرده و در محل خروج ادرار نصب کنید. دقت نمائید که کیسه فوق الذکر استریل می‌باشد و بایستی از آلوده شدن آن خودداری شود.

● هر کیسه تا ۴۵ دقیقه می‌تواند به مجرای ادراری متصل باشد و چنانچه در این مدت نمونه گیری صورت نگیرد، بایستی شستشود محل ادرار تکرار شده و کیسه جدیدی نصب شود.

● در هنگام خواب خودک راحت تر می‌توان این کیسه را وصل نمود. هرگاه حدود ۱۵ میلی لیتر ادرار در کیسه جمع شد، جهت انجام آزمایشات کافی بوده و با احتیاط کیسه را جدا نمائید و سر آن را تا بزنید تا بسته شود.

● نمونه را سریعا تحویل آزمایشگاه بدهید. چنانچه بلافاصله بعد از گرفتن نمونه دسترسی به آزمایشگاه ندارید، حداکثر تا ۶ ساعت می‌توان نمونه را در یخچال نگه داشته و سپس تحویل آزمایشگاه نمود.

روش جمع آوری نمونه ادرار تمیز در بانوان

نمونه ادرار جهت کشت ادرار به منظور تشخیص عفونتهای دستگاه ادراری-تناسلی کاربرد دارد.

جهت اطمینان از صحت نتایج آزمایش ادرار نباید به میکروبهای دست یا ناحیه تناسلی و ... آلوده شود. بهترین زمان جهت تهیه این نمونه اولین ادرار دفع شده بعد از برخاستن از خواب (ادرار صبحگاهی) می‌باشد.

● دستهایتان را به خوبی باشت آب و صابون بشوئید و خشک کنید.

● با یک دست چین های پوستی دستگاه تناسلی را از هم باز کرده و با دست دیگر و با کمک یک دستمال یک بار مصرف اطراف مقعد و پیشابراه را از جلو به عقب تمیز کنید و این کار را دوباره تکرار نمائید.

● درب ظرف کشت ادرار با با احتیاط باز کنید و دقت نمائید که سطح داخل خود ظرف و یا درب آن را لمس نکنید.

● مقدار کمس از قسمت اول ادرار ( چند قطره اول) را داخل توالت تخلیه نموده و سپس حدود ۳۰ میلی لیتر ( نصف ظرفیت ظرف کشت ادرار ) از نمونه را داخل ظرف جمع آوری کنید ( مراقب باشید ظرف نمونه با پوست اطراف ناحیه تناسلی تماس پیدا نکند).

● درب ظرف را بسته و آن را تحویل آزمایشگاه بدهید. دقت نمائید که ظرف نمونه برچسب شما ( نام - نام خانوادگی - شمار پذیرش ) را داشته باشد.

● در صورتیکه نمونه خارج از آزمایشگاه تهیه میشود لازم است که به سرعت به آزمایشگاه ارسال شده و تا آن زمان در جای خنک نگهداری شود. هنگام تحویل چنین نمونه‌ای به آزمایشگاه ساعت انجام نمونه گیری را به مسئول آزمایشگاه بگوئید.

روش تهیه نمونه ادرار تمیز در آقایان ( جهت کشت ادرار)

نمونه ادرار جهت کشت ادرار به منظور تشخیص عفونتهای دستگاه ادراری-تناسلی کاربرد دارد. جهت اطمینان از صحت نتایج آزمایش ادرار نباید به میکروبهای دست یا ناحیه تناسلی و ... آلوده شود. بهترین زمان جهت تهیه اين نمونه اولين ادرار دفع شده بعد از برخاستن از خواب (ادرار صبحگاهي) مي باشد.

●دستهایتان را با آب و صابون خوب بشوئید و خشک کنید.

●سر آلت تناسلی را با یک دستمال مرطوب یکبار مصرف تمیز کنید و این کار را دو بار تکرار کنید.

● درب ظرف ادرار را با احتیاط باز کنید و دقت نمائید که سطح داخلی خود ظرف و یا درب آن با سر آلت تناسلی تماس پیدا نکند.

● مقدار کمی از قسمت اول ادرار (چند قطره اول) را داخل توالت تخلیه نموده و سپس حدود ۳۰ میلی لیتر ( تقریبا نصف ظرفیت ظرف کشت ادرار) از نمونه را داخل ظرف جمع آوری کنید. (مراقب باشید که سر آلت تناسلی با دیواره داخلی ظرف تماس پیدا نکند).

● درب ظرف نمونه را محکم بسته و آن را تحویل آزمایشگاه بدهید. دقت نمائید که ظرف نمونه برچسب مشخصات شما (نام- نام خانوادگی و شماره پذیرش) را داشته باشد.

● در صورتیکه نمونه خارج از آزمایشگاه تهیه می‌شود لازم است که به سرعت به آزمایشگاه ارسال شده و تا آن زمان در جای خنک نگهداری شود. هنگام تحویل چنین نمونه ای به آزمایشگاه ساعت انجام نمونه گیری را به مسئول آزمایشگاه بگوئید.

روش جمع آوری نمونه ادرار ۲۴ ساعته

نمونه ادرار ۲۴ ساعته جهت تشخیص بسیاری از بیماریها، خصوصا بیماریهای کلیوی کاربرد دارد و باید طی ۲۴ ساعت دقیقا جمع آوری گردد. به همین منظور گالن مخصوصي از طرف ازمايشگاه در اختيار شما قرار مي‌گيرد که برخي از آنها حاوي مواد نگهدارنده مايع يا جامع مي‌باشد. نکته مهم اين است که اين  مواد نگهدارنده به هیچ عنوان نباد خالی شوند.

● در ابتدای جمع آوری نمونه، دفع ادرار انجام داده و آن نمونه ادرار را در گالن نمونه گیری نریزید   زمان را دقیقا یادداشت کنید. (مثلا ۷ صبح)

● به مدت یک شبانه روز (۲۴ ساعت)، تمامی نوبتهای دفع ادرار را در گالن نمونه گیری جمع آوری کنید. در طول مدت این شبانه روز، گالن دور از دسترس و در جای خنک (ترجیحا یخچال) نگهداری کنید.

● راس ساعتی که روز قبل نمونه گیری را شروع کرده اید ( مثلا همان ۷ صبح)، دفع ادرار انجام داده و نمونه را در همان گالن نمونه گیری بریزید.

● جهت درک بهتر موضوع به مثال زیر توجه فرمائید:

راس ساعت ۷ صبح ادرار خود را در توالت تخلیه کنید و سپس تا فردا صبح هر بار که دفع ادرار انجام میدهید، انرا در گالن مخصوص نمونه گیری بگیرید. راس ساعت ۷ صبح فردا (دقیقا ۲۴ ساعت پس از شروع نمونه گیری)، ادرار خود را هر قدر که باشد (حتی چند قطره) داخل گالن مخصوص نمونه گیری بگیريد.

● بلافاصله بعد از اتمام نمونه گیری، گالن را به آزمایشگاه تحویل دهید. گاهی این گالن حاوی مواد نگهدارنده شیمیایی می‌باشد، بنابراین از تماس آن با دست یا هر نقطه ديگر بدن اجتناب کنيد.

روش جمع آوری نمونه مدفوع جهت انگل و خون مخفی

۱-آزمایش مدفوع از نظر انگل:

این آزمایش با هدف تشخیص عفونتهای انگلی روده انجام میشود. بعضی از انگل های رودهای به صورت همزیست (غیر بیماریزا) در روده انسان زندگی می کنندو بعضي ديگر باعث بروز بيماري در انسان مي شوند. به مدت ۷ تا ۱۰ روز قبل از نمونه گيري از درمان با روغن کرچک يا روغن هاي معدني ، منيزيم ويا ترکيبات ضد اسهال، تنقيه با باريم و مصرف آنتي بيوتيکها خودداري نمائيد.

● جهت تهیه نمونه مدفوع نیازی به ناشتا بودن وجود ندارد.

● نمونه مستقیما" در ظرفی که از طرف آزمایشگاه در اختیار شما قرار داده شده بگیرید. در صورت بستری بودن بیمار نمونه در یک ظرف خشک و تمیز جمع آوری شده و مقداری از آن به ظرف مخصوص منتقل شود. دقت نمائید که ظرف مخصوص حاوی برچسب اطلاعات شما (نام و شماره پذیرش) باشد.

● از آلوده شدن نمونه مدفوع با ادرار و یا آب خودداری نمائید.

● نمونه جمع آوری شده را بلافاصله به آزمایشگاه ارسال نمائید.

● اگر قسمتی از مدفوع کف آلود، خونی و یا اسهالی باشد حتما" از آن قسمت در ظرف مخصوص بریزید.

● اگر آزمایش سه نوبته مد نظر باشد بهتر است نمونه های مدفوع با فواصل یک روز در میان یا سه روز در میان گرفته شوند. بعد از آوردن هر نمونه به آزمایشگاه آن را به مسئول پذیرش آزمایشگاه مستقیما" تحویل دهید و یا در مکان مخصوص نمونه های مدفوع قرار داده و به مسئول پذیرش اطلاع بدهيد.

۲- آزمایش مدفوع از نظر خون منفی:

گاهی اوقات خون ریزی های مختصری در بخش های مختلف دستگاه گوارش اتفاق می‌افتد که به علت مقدار کم با چشم قابل دیدن نیست. بنابراین فقط با آزمایش مدفوع از نظر خون مخفی می‌توان پی به وجود این خون ريزي ها برد. بهتر است اين آزمايش در سه نوبت انجام شود.

● ۴۸ تا ۷۲ ساعت قبل از آزمایش و در طی دوره جمع آوری نمونه  مدفوع از خورد گوشت قرمز، گوشت سفید( مرغ و ماکیان)، ماهی، شلغم و تربچه خودداری کنید.

● مصرف آهن، ویتامین ‍‍C ، کورتون ها، ایندومتاسین، آسپرین، بروفن و کلشی سین باید ۴۸ ساعت قبل از شروع نمونه گیری مدفوع و طی دوره جمع آوری قطع شود. در صورت بروز خون ریزی از لثه در حین تميز کردن دهان و دندان در طي ۴۸ ساعت پيش از نمونه گيري از مسواک زدن و کشيدن نخ دندان خودداري کنيد.

● نمونه تهیه شده را سریعا به آزمایشگاه ارسال نموده و مستقیما به مسئول پذیرش آزمایشگاه تحویل دهید، و یا در محل مخصوص نمونه های مدفوع قرار داده و به مسئول پذیرش اطلاع دهید.

● از آلوده شدن نمونه مدفوع با ادرار، آب، یا سایر موارد مشابه اجتناب نمائید.

شرایط لازم برای نمونه برداری ازدهانه رحم (پاپ اسمیر)

● نمونه برداری از دهانه رحم و یا پاپ اسمیر برای تشخیص انواع عفوتهای میکروبی، ویروسی و قارچی واژن همچنین جهت تشخیص سرطان دهانه رحم استفاده می شود

● بهترین زمان برای گرفتن نمونه بین روزهای دهم الی هجدهم (۱۰الی ۱۸) سیکل قاعدگی و در زمان پاکی کامل می باشد.

● درصورت وجود ترشح در واژن قبل ازنمونه برداری واژن را شستشو ندهید.

● از۲ روز قبل ازگرفتن نمونه نزدیکی نداشته باشید.

●از کرم و داروهای واژینال استفاده نکنید.

روش جمع آوری نمونه خلط

آزمایش خلط با هدف شناسایی میکروبهای بیماری زا در دستگاه تنفسی تحتانی که می‌تواند باعث بروز بیماریهای مختلف دستگاه تنفسی از جمله سل ریوي و ذات الريه شود، صورت مي‌گيرد.

● بهتر است هنگام تهیه نمونه ناشتا باشید.

● خلط صبحگاهی نمونه ارجح محسوب می شود.

●  قبل از گرفتن نمونه چند بار دهان را با آب شستشو داده و سپس آب موجود در دهان را تخلیه نموده و باقیمانده آنرا قورت دهید. یک نفس عمیق از راه بینی کشیده و برای چند لحظه نفس خود را در سینه حبس کنید و سپس با یک سرفه عمیق خلط خود  را درون ظرفی که از طرف آزمایشگاه در اختیار شما قرار داده شده  تخلیه کنید. دقت نمائید که سطح بیرونی ظرف آلوده به خلط نشود.

●  اگر به این روش موفق به تهیه نمونه نشدید، سر خود را بر روی بخار آب گرفته و آنرا استنشاق کنید و یا آب نمک ۱۰ درصد قرقره نموده و سپس نمونه خلط را به روش اشاره شد فوق تهیه نمائید.

● سعی کنید نمونه آب دهان نباشد. نمونه آب دهان شفاف و آبکی و بدون چسبندگی است ولی نمونه خلط کدر بوده و چسبنده می باشد.

● اگر نمونه گیری را در منزل انجام می‌دهید، بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب و قبل از برخاستن از رختخواب با یک سرفه عمیق بروش اشاره شده فوق نمونه را تهیه کنید.